در این مقاله به بررسی علت و همچنین درمان شانه یخ زده یا فروزن شولدر (frozen shoulder) با استفاده از روشهای توانبخشی و فیزیوتراپی میپردازیم. همچنین در مورد جراحی شانه منجمد و مدت زمان درمان این بیماری صحبت میکنیم.
شانه یخ زده یا فروزن شولدر چیست؟
شانه یخ زده یا فروزن شولدر، کپسول چسبنده نیز شناخته میشود و محدودیت قابل توجه در حرکت شانه دیده میشود. این وضعیت باعث ضخیم شدن و گرفتگی کپسول شانه میشود و با میزان قابل توجهی از درد بخصوص در زنان میانسال همراه است.
مبتلایان به بیماری شانه منجمد به طور معمول دچار سفتی شانه، درد شدید که معمولا در شب بدتر میشود و از دست دادن تقریبا کامل دامنه چرخش غیرفعال و فعال خارجی شانه میشوند. علت آن ناشناخته است اما با سایر موارد، مانند دیابت، بیماری قلبی، ضربه به شانه و جراحی، بیماری التهابی، مشکلات گردن و پرکاری تیروئید در ارتباط است.
انواع شانه منجمد
فروزن شولدر یا شانه یخ زده را میتوان به دو دسته اولیه یا ثانویه طبقه بندی کرد.
شانه یخ زده اولیه میتواند اولین تظاهر یک بیمار دیابتی باشد. بیماریهای سیستمیک مانند بیماریهای تیروئید و پارکینسون بیشتر در معرض خطر هستند.
نوع ثانویه میتواند پس از آسیب دیدگی شانه یا بیحرکتی (به عنوان مثال پارگی تاندون روتاتور کاف) اتفاق بیفتد. شانه منجمد میتواند به دلیل جراحت یا جراحی باشد و باعث میشود بازو به طور عادی حرکت داده نشود. درد این بیماران بدلیل بیماریهای شانه پیشرفت میکند و منجر به کاهش حرکت در آن شانه و در نتیجه ایجاد شانه یخ زده میشوند.
علت شانه یخ زده چیست؟
برخی از علت های شانه یخ زده و عوامل مستعد کننده این بیماری شامل موارد زیر است:
- دیابت شیرین
- سکته
- اختلال تیروئید
- آسیب دیدگی شانه
- پارکینسون
- بیماری سل
- روماتیسمها
- درگیری مفصلی متعدد
در بسیاری از شرایط این بیماری دارای ویژگیهای مشابه با دیگر بیماریهای مفصل شانه است و به راحتی اشتباه گرفته میشوند. مهم است که به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید تا آنها بتوانند روش درمانی مطلوب را برای شما کاملا ارزیابی و مشاوره دهند.
مدت زمان لازم برای درمان شانه یخ زده
مدت درمان شانه یخ زده میتواند حداقل ۱.۵ تا ۲ سال طول بکشد تا بهتر شود. گاهی اوقات نیز میتواند تا ۵ سال طول بکشد. اما درد و سفتی معمولا به مرور برطرف میشود.
مراحل پیشرفت بیماری شانه منجمد
بیماری شانه منجمد به طور معمول در سه مرحله مشخص رخ میدهد و هر مرحله بین ۶ تا ۹ ماه طول میکشد. فیزیوتراپیست میتواند در تعیین مرحله به شما کمک کند.
این مراحل شامل موارد زیر است:
- شانه در حال انجماد (دردناک)
- شانه بطور کامل منجمد شده (چسبنده)
- شانه اصطلاحا ذوب شده است
شانه در حال انجماد (دردناک)
در مرحله انجماد، یک شروع درد تدریجی شدید در شانه وجود دارد که به طور معمول، در شب بدتر میشود و این درد، دامنه حرکتی را محدود میکند.
شانه بطور کامل منجمد شده (چسبنده)
درد در اواخر مرحله انجماد کاهش یافته اما بالا آوردن بازو، چرخش داخلی و چرخش خارجی با مشکل و درد مواجه خواهد بود.
شانه اصطلاحا ذوب شده
در طول مرحله ذوب شدن، بیمار بازگشت تدریجی دامنه حرکتی را تجربه میکند که انجام آن حدود ۵ تا ۲۶ ماه طول میکشد.
روشهای درمان شانه یخ زده
از روشهایی که برای درمان شانه یخ زده استفاده میشود میتوان دارو درمانی و فیزیوتراپی را نام برد، که در ادامه بیشتر توضیح میدهیم.
درمان شانه یخ زده با دارو
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند آسپرین یا ایبوپروفن، میتوانند به تسکین درد و التهاب شانه شما کمک کنند. اگر آنها کمکی نکنند، ممکن است پزشک داروی قویتری برای شما تجویز کند یا تزریق داخلی مفصلی انجام دهد.
اما به نظر می رسد این موارد، بعد از گذشت چند هفته اول بیاثر باشد؛ همچنین میتوانند عوارض جانبی نیز داشته باشند.
فیزیوتراپی و درمان خانگی شانه منجمد
فیزیوتراپی و تمرینات خانگی میتوانند با در نظرگرفتن علائم و مرحله بیماری، خط اول درمان شانه منجمد باشند. تمرینات تقویتی و کششی فیزیوتراپی سبب بهبود دامنه حرکتی شده و میتواند در مراحل خاصی از فروزن شولدر، بیشتر از موارد دیگر مفید باشد.
انجام درمان دستی در فیزیوتراپی به شل شدن بافت شانه کمک میکند. در موارد شدیدتر که بیمار توانایی تحمل درد ناشی از کشش را ندارد، لازم میشود تا تحت بیهوشی، منیپولیشن مفصل شانه توسط متخصص ارتوپدی انجام شده و مجدد به کلینیک فیزیوتراپی ارجاع داده میشود.
عمل جراحی به ندرت برای درمان شانه یخ زده ضروری است. اما اگر سایر درمانها کمکی نکرده باشند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد.
درمان شانه منجمد با فیزیوتراپی
درمان شانه منجمد بستگی به مرحله شما دارد و متناسب با نیازهای خاص شماست.، که در ادامه بررسی میکنیم.
مرحله اول؛ شانه در حال یخ زدن است
تسکین درد و حذف سایر دلایل احتمالی ایجاد این بیماری در این مرحله مورد توجه قرار میگیرد.
تحرک بسیار ملایم شانه، تمرینات عضلانی، استفاده از سوزن خشک و نوار کینزیوتیپ برای تسکین درد میتواند در این مرحله کمک کند. همچنین از دستگاه TENS برای کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی استفاده میشود.
مهم است که در این مرحله، شرایط شانه یخ زده خود را بدتر نکنید؛ این موضوع میتواند نتیجه تمرین بیش از حد باشد.
مرحله دوم؛ شانه بطور کامل منجمد شده است
درمان بیش از حد در این مرحله، میتواند سفتی و در نتیجه درد شما را تشدید کند. یک فیزیوتراپیست ماهر شانه میداند که چه مقدار کافی است و چه مقدار بیش از حد. تحرک و کشش نرم مفصل شانه، تکنیکهای آزاد سازی عضلات، سوزن خشک و تمریناتی برای بازیابی دامنه و قدرت جهت بازگشت سریع عملکرد به کار میرود.
باید دقت شود که تمرین بیش از حد تهاجمی معرفی نشود. به طور خاص، ایجاد تحرک با تکنیکهای سبک حرکتی، موثرتر از تمرینات کششی به نظر می رسد. تکنیک های خاص ماساژ نیز ، دامنه حرکت شانه را افزایش میدهد.
همچنین محققان دریافتند تزریق هیدرودیلاسیون داخل مفصل، همراه با فیزیوتراپی موثرتر از فیزیوتراپی به تنهایی نیست.
مرحله سوم؛ شانه در مرحله ی ذوب شدن است
فاز سه مرحلهای است که میتوانید متوجه بهبود حرکت شانه شوید و از حرکات، کششها و تمرینات خاص فیزیوتراپیست بهرهمند شوید. تحرک و کشش شانه مناسب، بهترین شانس شما برای بازگشت سریعتر به حرکت کامل شانه و عملکرد روزانه است.
با افزایش دامنه حرکتی، فیزیوتراپ قادر خواهد بود که تمرینات تقویتی برای کنترل و حفظ دامنه حرکتی و تمرینات ورزشی بیشتری را به شما ارائه دهد. فیزیوتراپی شانه در این مرحله بسیار موثر است.
اهمیت آموزش به بیمار
برای درمان شانه یخ زده (frozen shoulder)، آموزش بیمار در کمک به کاهش ناامیدی و تشویق به رعایت موارد، ضروری است. تاکید بر این نکته مهم است که اگرچه ممکن است هرگز دامنه حرکتی کامل بهبود نیابد، اما این حالت خود به خود برطرف می شود و سفتی آن با گذشت زمان بسیار کاهش مییابد.
ارائه دستورالعملهای با کیفیت به بیمار و ایجاد یک برنامه ورزشی خانگی مناسب که رعایت آن آسان است و در تسکین علائم موثر است، بسیار مفید است.
راه پیشگیری از فروزن شولدر (frozen shoulder) چیست؟
در حالی که شانه یخ زده یا فروزن شولدر (frozen shoulder) منشاء ناشناختهای دارد، اما میتوان با اجتناب از کم تحرکی طولانی مدت شانه (مثلا بعد از جراحی)، از این بیماری جلوگیری کرد.
اگر از ناحیه شانه یا ساعد آسیب دیدید، همیشه توصیه میشود از شخصی مانند فیزیوتراپیست شانه، در مورد تمرینات برای جلوگیری از ایجاد شانه منجمد ثانویه، مشاوره بگیرید. این امر به ویژه اگر در ردههای پرخطر باشید، بسیار مهم است.
جراحی شانه یخ زده
شانه منجمد وضعیتی است که در بیشتر موارد در طی ۱۸ تا ۲۴ ماه برطرف میشود. ۶۰ تا ۸۰ درصد بیماران فروزن شولدر به درمان غیر جراحی پاسخ مثبت میدهند. جراحی شانه یخ زده ممکن است در صورت عدم بهبود کافی پس از یک برنامه فیزیوتراپی مناسب در نظر گرفته شود.
در طی مراحل “منجمد یا ذوب شدن” جراح شانه، ممکن است یک آرتروسکوپی در ترکیب با درمان دستی تحت بیهوشی به علاوه برخی از فیزیوتراپیهای فشرده بعد از عمل برای حفظ دامنه حرکتی تازه به دست آمده در نظر بگیرد. این ترکیب درمانی در اکثر موارد می تواند تا ۸۰% سفتی شما را بهبود بخشد.
پس از جراحی می توان شاهد بازگشت اکثر بیماران به کار، طی ۶ تا ۱۲ هفته بود. بعد از انجام جراحی، انجام جلسات فیزیوتراپی بصورت منظم توصیه میشود.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)