در این مقاله به بررسی انواع آسیب ها و بیماری های شانه پرداخته و به طور مختصر در مورد آناتومی شانه به عنوان یکی از پیچیدهترین ساختارهای بدن صحبت میکنیم. همچنین علائم و روشهای درمان شانه درد را از طریق توانبخشی و فیزیوتراپی معرفی میکنیم.
آناتومی شانه
شانه از قرارگیری استخوانهای ترقوه، کتف و استخوان بازو در کنار هم تشکیل شده است. یکی از پیچیدهترین ساختارهای بدن شانه میباشد. این ارگان در واقع از چندین مفصل تشکیل شده است و وظیفه آن وصل کردن اندام فوقانی به تنه است.
شانه دامنه حرکتی زیادی دارد و این دامنه حرکتی برای زندگی روزمره ما ضروری است. عضلات و رباطهایی در اطراف شانه قرار دارند که مانع از جدا شدن استخوانها از یکدیگر در این قسمت میشوند.
شایعترین انواع آسیب ها و بیماری های شانه
شایعترین انواع آسیب ها و بیماری های شانه شامل موارد زیر میشود:
- بورسیتها
- تاندونیتها (بیشتر در عضله دو سر بازویی)
- شانه یخ زده (Frozen shoulder)
- سندرم گیرافتادگی شانه (Impingement syndrome)
- سندروم خروجی قفسه سینه یا TOS
بورسیت شانه چیست؟
بورس در واقع کیسههای نازکی است که از مایع پر شده است و نقش در کاهش اصطکاک دارد. به التهاب بورس، بورسیت شانه گفته میشود. التهاب بورس در اثر تروما و آسیب، عفونت، بیماریهای روماتیسمی و … به وجود میآید.
علائم بورسیت شانه
علائم بورسیت شانه شامل موارد زیر میشود:
- درد و تورم موضعی
- حساسیت و تندرنس و درد در حین انجام حرکت
درمان بورسیت شانه
فیزیوتراپی از اولین اقدامات برای درمان بورسیت شانه به شمار میآید و اهداف زیر را دنبال میکند:
- کم کردن میزان التهاب
- کنترل درد
- افزایش دامنه حرکتی و حفظ آن
- حفظ حس عمقی در مفاصل
- حفظ قدرت عضلات درگیر در فعالیت
مهمترین مداخلات فیزیوتراپی در درمان بورسیت شانه
مهمترین مداخلات فیزیوتراپی جهت درمان بورسیت شانه و آسیبهای مرتبط با آن شامل موارد زیر میشود:
- تمرین درمانی (در بین مداخلات درمانی برای بورسیت شانه، تمرین درمانی اهمیت بسیاری دارد و مهمترین اقدام به شمار میآید)
- موبیلیزیشن و درمانهای دستی برای افزایش دامنه حرکتی و حفظ آن
- لیزر درمانی (لیزرتراپی)
- اولتراسوند
- شاک ویو برای بورسیتهایی که کلسیفیه شدهاند
- کرایوتراپی و ماساژ با یخ برای کاهش التهاب و درد
تاندونیت شانه
التهاب تاندون که گاهی با پارگی میکروسکوپی همراه است را تاندونیت شانه میگویند. تاندونیت میتواند در نتیجه فعالیت شدید و ناگهانی در هنگام ورزش ایجاد شود. همین طورانجام فعالیتهایی مانند نقاشی و خیاطی که با حرکات تکراری همراه است احتمال ایجاد تاندونیت را افزایش میدهد.
احتمال بروز تاندونیت در افراد مسن، به سبب کاهش قدرت کشسانی تاندون بیشتر است.
علت تاندونیت شانه چیست؟
علت تاندونیت شانه و مواردی که باعث افزایش احتمال به وجود آمدن این عارضه میشود، شامل موارد زیر است:
- استفاده بیش از حد از مفصل
- آسیب و ضربه به شانه
- قرارگیری شانه در وضعیت نامناسب
- ایجاد کشش نامناسب در شانه
- وجود اختلالات در ساختار شانه
- در نتیجه برخی از بیماری های روماتیسمی
- انجام حرکت نادرست در هنگام انجام ورزش
علائم تاندونیت شانه
علائم تاندونیت شانه شامل موارد زیر است:
- درد سرشانه و انتشار درد به سر و بازو (تسکین درد با استراحت)
- محدودیت در حرکات شانه
- تورم و گرمی
- اسپاسم عضلات
- حساسیت و تندرنس در هنگام لمس و فشار
- کاهش قدرت مفصل شانه
درمان تاندونیت شانه
روشهای درمان تاندونیت شانه عبارتند از:
- استراحت
- استفاده از داروهای ضد درد و وضد التهاب غیراستروئیدی
- استفاده از روشهای فیزیوتراپی شانه مانند تمرین درمانی، لیزرتراپی، اولتراسوند و دادن تمرینات ویژه که عضله را در حالت استراحت قرار میدهد برای بهبودی تاندونیت بسیار موثر است.
- تزریق کورتون به محل
- و در آخر جراحی
در صورتی که تاندونیت شانه طولانی مدت باشد، منجر به رسوب کلسیم در ساختار تاندون شده که باعث درد و محدودیت در حرکت میشود.
شانه یخ زده یا فروزن شولدر (frozen shoulder)
شانه یخ زده یا فروزن شولدر (frozen shoulder) در اثر درگیری و التهاب کپسول مفصلی به وجود می آید. بیمار با انجام حرکت احساس درد میکند. عارضه شانه یخ زده در خانمها و در سنین میانسالی و پیری شایعتر است.
چه کسانی بیشتر دچار شانه منجمد یا فروزن شولدر میشوند؟
برخی بیماریهای زمینهای مانند دیابت فرد را مستعد شانه یخ زده میکند. به طور کلی فروزن شولدر در مشاغلی مانند معلمی، آرایشگری و دندانپزشکی بیشتر دیده میشود.
علائم شانه منجمد
در مراحل اولیه و حاد بیمار درد شبانه دارد و با بیشتر حرکات شانه، احساس درد میکند ولی به تدریج درد شبانه برطرف میشود و درد در سمت خارجی بازو باقی میماند و حرکت محدود میشود.
بیماری شانه یخ زده تا حداکثر دو سال خود به خود بهتر میشود و به تدریج علائم بیماری کمتر میشود، اما چون درد بیمار به نسبت زیاد است و محدودیت حرکت دارد باید قبل از این زمان به درمان بپردازد.
دلایل شانه یخ زده
از علل و دلایل شانه یخ زده میتوان موارد زیر را نام برد:
- بدون علت (این عارضه معمولا بدون علت به وجود میآید)
- بیماریهای روماتیسمی
- آرتروز
- ضایعات دیگر شانه
- بیحرکتی در طولانی مدت
- قرارگرفتن شانه فرد در وضعیت نامطلوب
درمان شانه یخ زده
روشهای درمان شانه یخ زده شامل موارد زیر است:
- در مرحله اولیه، هدف کاهش دادن میزان التهاب و درد و اسپاسم عضله است. در این مرحله بیمار باید استراحت نموده و از اسلینگ استفاده کند (به مدت ۳ هفته)
- دارو درمانی
- الکتروتراپی (استفاده از مدالیتههایی مانند تنس، آی اف، اولتراسوند و کرایوتراپی)
- بهرهگیری از اصول تمرین درمانی (PNF) به کاهش محدودیت بیمار کمک میکند.
- موبیلیزیشن در گریدهای مختلف با توجه مرحله عارضه
- درای نیدلینگ، ماساژ و تیپینگ
- هر چه بیماری طولانیتر میشود، انجام تمرینات تقویتی شانه، تقویت عضلات و تصحیح پاسچر اهمیت بیشتری پیدا میکند.
در بیماری شانه یخ زده، شانه بیمار سرد است و به همین علت به این نام خوانده میشود. رفع محدودیت و درد این بیماری قبل از زمان نرمال، برای بازگشت بیمار به زندگی نرمال بسیار ضروری و مهم است.
سندرم گیرافتادگی شانه چیست؟
زمانی که فشار بر روی عناصر بافت نرم زیر قوس کوراکوآکرومیال (شامل تاندون عضلات روتاتور کاف، تاندون عضله بایسپس و بورس ساب آکرومیال) زیاد میشود، سندرم گیرافتادگی شانه ایجاد میشود. در جوانان میتواند ناشی از فعالیت بیش از حد و در افراد مسن در نتیجه تخریب و آرتروز باشد.
مراحل سندرم گیرافتادگی شانه شامل ۳ مرحله است:
- مرحله اول:
در این مرحله خونریزی و ادم موضعی است، رادیو گرافی نرمال است و در منطقه قوس درد وجود دارد. اگر بیمار در این مرحله باشد با تعدیل فعالیت و توانبخشی و استراحت وضعیت فرد بهبود مییابد. - مرحله دوم:
شدت درد بیشتر میشود و به سمت درد شبانه پیش میرود، با استراحت بهبود نمییابد و نیاز به توانبخشی طولانیتر دارد و در حرکات شانه محدودیت به وجود میآید. - مرحله سوم:
این مرحله معمولا برای افراد بالای ۴۰ سال ایجاد میشود و همراه با پارگی عضلات روتاتور کاف است و امکان دارد به جراحی نیاز پیدا بکند.
دلایل گیرافتادگی شانه
دلایل گیرافتادگی شانه عبارتند از:
- شکل غیر طبیعی استخوان آکرومیون
- شلی کپسول از بخش قدامی
- ضعف عضلات
- درگیری مفاصل
درمان گیرافتادگی شانه
درمان گیرافتادگی شانه شامل موارد زیر است:
- استراحت و دارو درمانی
در مرحله اول استراحت و دارودرمانی (دارو ضدالتهاب) برای بیمار مناسب است. - مدالیته
از مدالیتههای حرارتی و ضد درد بهره میگیریم. در مرحله حاد از سرما و اولتراسوند و در مرحله مزمن از گرمای سطحی و عمقی بهره میگیریم. - آموزش به بیمار
به بیمار باید وضعیت صحیح را آموزش داد. باید به صورت تدریجی به فعالیت برگردانده شود تا استرس تکراری و زیاد به ناحیه آسیب دیده وارد نشود. - فریکشن ماساژ برای خونرسانی به منطقه
- موبیلیزیشن برای رفع محدودیت حرکتی
- بازآموزی عضله آسیب دیده و تمرینات تقویتی
- بهرهگیری از تکنیکهای تمرین درمانی
سندروم خروجی قفسه سینه یا TOS
سندروم خروجی قفسه سینه یا tos به مجموعهای از مشکلات عصبی و عروقی در ناحیه شانه گفته میشود و در واقع به معنای گیر افتادگی شریان و ورید ساب کلاوین و یا شبکه بازویی است. در زنان میانسال شیوع بیشتری دارد. به طور کلی این عارضه ندرتا به وجود میآید.
علائم سندروم خروجی قفسه سینه (TOS)
علائم سندروم خروجی قفسه سینه یا tos عبارتند از:
- شکایت از فعالیتهای بالای سر
- خستگی و تورم اندام
- درد در گردن و اندام فوقانی
- تغییر رنگ و دمای پوست
درمان سندروم خروجی فقسه سینه (tos)
درمان سندروم خروجی قفسه سینه (tos) شامل سه مرحله است:
- کنترل نشانههای بیماری:
در مرحله اول الکتروتراپی و آموزش به بیمار رویکرد درمانی خواهد بود و ماساژ و استرچ شدید نباید انجام شود. - اصلاح پاسچر:
در مرحله دوم باید پاسچر اصلاح شود و این را در نظر گرفت که احتمال بازگشت به وضعیت اولیه در صورتی که عضلات استرچ پیدا نکنند خواهد بود. برای استرچ از گردن شروع به کار میکنیم. قبل و بعد از استرچ به عضلات از سرما درمانی و اولتراسوند استفاده میکنیم. - حفظ پاسچر اصلاح شده:
در مرحله سوم بیمار باید پاسچر اصلاح شده را حفظ کند که این کار لزوما بیدرد نیست.
در فیزیوتراپی این افراد، برای کاهش درد از تنس، اولتراسوند و لیزر استفاده میشود و انجام تمرینات تقویتی عضلات و بازآموزی عضلات برای اصلاح پاسچر مفید است.
درای نیدلینگ و موبیلیزیشن برای کمربند شانهای کاربردی است، همچنین تراپیست باید به بیمار مراحل صحیح تنفس را آموزش بدهد و در صورت نیاز باید موبیلیزیشن عصب محیطی و ریلیز شبکه براکیال را انجام دهد.
آیا تا به حال دچار آسیب ها و بیماری های شانه شدهاید؟ تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید و همین امروز جهت مشاوره درمانی با کلینیک فیزیوتراپی نورا تماس بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)